Philobiblon (sm)(tm)

Back to Search     Back to Results


>
Work ID number BETA texid 11213
Authors Antonio de Nebrija
Titles Introductiones latinae
[Introducciones latinas: segunda edición]
Introductionum latinarum secunda editio (Martín Baños)
Incipit & Explicits salutación: Aelii Antonii Nebrissensis grammatici introductionum latinarum secunda editio ad praeclarissimum adolescentem Guterium a Toleto salmanticensis acadaemiae presulum.B.M. feliciter
prólogo: Apelles Cous a quo uno Alexander ille magnus pingi se curavit … in illa maxime doctrina que cum pueris litterarum rudibus proponatur:debet esse quam simplicissima. Vale
texto: Primae nominis declinatio. Nominativo haec musa. Genitivo musae … Sexto interrogatione quoniam in clausulis quas interrogative proferimus ultimae dictionis syllabam acuimus, ut quis furor o cives?
encabezamiento:
:
: … Vectis est virga ferrea. Verebus est equus
Date / Place Escrito Salamanca ? 1485 ca. (Martín Baños)
Language latín
castellano
Text Type: Prosa
Associated Persons Dedicado a: Gutierre Álvarez de Toledo, obispo de Plasencia [1496-06-27 - 1506-08-28]
References (most recent first) Martín Baños (2022), Nueva Caracola del Bibliófilo Nebrisense. Repertorio Bibliográfico de la obra impresa y manuscrita de Antonio de Nebrija (siglos XV y XVI)
Gutiérrez (1998), “En torno a la segunda edición de las Introducciones Latinae de Nebrija: nuevas aportaciones”, Revue d'Histoire des Textes
Martín Baños (2011-), Corpusnebrissense. Repertorio de textos y estudios nebrisenses
Note Faulhaber 2017: La ed. de Venecia, 1491, de esta “secunda editio” no recoge los elementos adicionales de la ed. de Burgos, 1493: la Epilogatio constructionis y el listado de figuras retóricas y el vocabulario al final (que ya habían apareció en la ed. de la “prima editio” de Salamanca, 1482). Estos elementos reaparecen en la ed. de Burgos 1493 de esta “secunda editio”

Martín Baños 2011 distingue las siguientes versiones del texto, impropiamente llamadas ediciones, aunque sigue el uso del mismo Nebrija que llama la segunda “secunda editio" (Venecia, 1491 [manid 2029]) y la tercera “tertia editio” o “ultima recognitio” (Burgos, 1496 [manid 5949]):

La Prima editio tiene 4 ediciones:

Salamanca, 1481
Sevilla, 1481
Salamanca, 1482
Salamanca, 1483

La Secunda editio tiene dos versones y 5 ediciones conocidas:

A) Versión latina

Salamanca, c. 1485 [no se conoce ningún ejemplar de esta putativa ed.]
Venecia, 1491
Burgos, 1493
Burgos, 1494
Cf. también Biblioteca Nacional de España, Ms. Vitr. 17-1

Gutiérrez (1998) demuestra que hubo una edición anterior a la veneciana de 1491, de hacia 1485, aunque no se conoce ningún ejemplar.

B) Versión latino-castellana (Introduciones latinas contrapuesto el romance al latín), con 2 ediciones

Salamanca, c. 1488
Zamora, c. 1492-1494

Cf. también Madrid, 1773

A continuación señala las siguientes ediciones de la “tertia editio” o “ultima recognitio”:

Ediciones 1495-1598

A) Versión castellana extensa, con comentario:

Salamanca, 1495
Barcelona, 1497
Salamanca, 1499
Sevilla, 1500
Sevilla, 1501
Burgos, 1502
Sevilla, 1502
Logroño, 1503
Zaragoza, a. de 1505
Logroño, 1508
Logroño, 1510
Sevilla, c. 1513
Logroño, 1513
Logroño, 1514
Alcalá, 1520
Alcalá, 1523
Alcalá, 1525
Alcalá, 1528
Alcalá, 1530
Sevilla, 1532
Alcalá, 1533
Granada, 1540
Granada, 1552
Granada, 1560 (1558)

B) Edición castellana abreviada, escolar:

Burgos, 1496
Salamanca, a. de 1500
Salamanca, c. 1501
Sevilla, a. de 1505?
Logroño, c. 1505?
Logroño, c. 1507
Zaragoza, 1507
Logroño, 1510
Sevilla, c. 1513
Logroño, c. 1513
Alcalá, a. de 1518
Zaragoza, 1518
Alcalá, 1518
Zaragoza, 1525
Logroño, 1533
Zaragoza, 1533
Granada, 1534
Granada, c. 1535
Granada, 1538
Granada, 1540
Zaragoza, 1541
Zaragoza, 1540-1550
Granada, 1542
Zaragoza, 1547
Granada, 1548
Zaragoza, 1549
Zaragoza, 1550
Granada, 1550
Zaragoza, 1554
Zaragoza, 1558
Granada, a. de 1561
Toledo, a. de 1562
Zaragoza, 1565
Salamanca, 1566
Sevilla, 1567
Granada, 1569
Pamplona, 1569
s.l., 1570
Granada, 1572
Sevilla, 1572
Granada, 1573
Sevilla, 1573
Antequera, 1573-1580
Antequera, 1575
Valencia, 1575
Antequera, 1577
Valencia, 1579
Granada, 1581
Huesca, 1582
Granada, 1582(1) (1581)
Granada, 1582(2)
Granada, 1582(3)
Granada, 1583 (1582)
Granada, 1587(1) (1586)
Granada, 1587(2)
Granada, 1588
Granada, 1590(1) (1589)
Granada, 1590(2)
Zaragoza, 1591
Antequera, 1595
Antequera, 1597(1)
Antequera, 1597(2)
Zaragoza, 1598
Subject Humanismo
Gramática
Internet http://corpusnebrissense.com/caracola/introductiones/introductiones.html Martín Baños visto 2017-07-16
Number of Witnesses 4
ID no. of Witness 1 cnum 1516
City, library, collection & call number Paris: Bibliothèque nationale de France (Tolbiac-François-Mitterand), Rés. X. 812(1) (BETA manid 2029)
Imprint Venezia: Cristoforo de Pensi ?, 1491-03-03 (GW)
Venezia: Christofolum de Cremona ?, 1491-03-03 (ISTC)
Location in witness ff. [1]r-65v
Title(s) Antonio de Nebrija, [Introducciones latinas: segunda edición], escrito 1485 ca.
Aelii Anthonii Nebrissensis Grãmatica., [1]r (Faulhaber 2017)
introductionum la=|tinarum secunda editio, 65v (Faulhaber 2017)
Incipit & Explicits salutación: [ 2r] Aelii Antonii nebrissensis grammatici introductionum latina|rum Secunda editio ad preclarissimum adolescentem Guterium | a Toleto Salmanticensis acadaemicae [!] presulum.B.M.foeliciter.
prólogo: [ 2r] [A]3Pelles chous aquo uno.Allexander ille magnus pingi | se curauit … [ 2v] … in illa maxi|me doctrina que cum pueris litterarum rudibus proponatur:de=|bet esse quam simplicissima:Vale.
texto: [ 3ra] Primae nominis declinatio. | Nominatiuo hec musa. | Genitiuo musae. … [ 65v] … Sexto interogatione [!].quoniã in clausulis quas interrogatiue pro=|ferimus ultime dictionis sillabam acuimus.ut quis furror [!] o ciues.
colofón: [ 65v] Aelii Antonii Nebrissensis grammatici introductionum la=|tinarum secunda editio opera & impressa Per Christofolum de | Cremona Anno domini.M.cccc.lxxxxi.die tertio Martii.
Associated Persons Dedicado a: Gutierre Álvarez de Toledo, obispo de Plasencia [1496-06-27 - 1506-08-28]
References Facsímil digital visto por: Faulhaber (2017), Inspección personal
Incipits / explicits de: Faulhaber (2017), Inspección personal
Note Faulhaber 2017: descrito a base del facsm. digital de München: BSB, 4 Inc.c.a. 841 (copid 8575)
ID no. of Witness 2 cnum 11247
City, library, collection & call number Madrid: Biblioteca Nacional de España, VITR/17/1 (BETA manid 5199)
Copied 1492-01-01 a quo? - 1494-11-20 ad quem? (Faulhaber)
1486 ca. (BNE Cat.)
Location in witness ff. 1r-87r
Title(s) Antonio de Nebrija, [Introducciones latinas: segunda edición], escrito 1485 ca.
Introductionum latinarum secunda editio, 87r (Faulhaber)
Incipit & Explicits encabezamiento: [ 1r] Prima nominis declinatio
texto: [ 1r] N2ominatiuo hęc musa. Genitiuo musę … [ 87r] … in | clausulis quas interrogatiue pro|ferimus ultimae dictionis syllabam | acuimus. ut quis furor o ciues;
rúbrica: [ 87r] AELII ANTONII nebrissensi | introductionum latinaRum secunda | editio explicita.
texto: [ 89r] B3Arbarismus est una pars orationis ui|tiosa … [ 96v] … ut at nõ sic phry|gius penetrat lacedęmona pastor : ledae|amque helenã troianas uexit ad urbes.
Note Faulhaber Contiene traducciones al español de palabras latinas, sobre todo verbos, en los ff. 50v-52r, 53r-58v, v.g. “Amo. as. aui. por amar con afficion y passion’’ (50v)
ID no. of Witness 3 cnum 1517
City, library, collection & call number London: The British Library, IA.53231 (BETA manid 2030)
Imprint Burgos: Friedrich Biel, 1493-07-06
Location in witness ff. [a]1r-b10r [2a sign. b]
Title(s) Antonio de Nebrija, [Introducciones latinas: segunda edición], escrito 1485 ca.
Aelij Antonij nebꝛissensis gramma=|tici introductionum latinarum secun|da aeditio., [a]1r (BL Cat.)
Incipit & Explicits salutación: [ a2r] Aelij Antonij Nebrissensis grammatici ac | poetae laureati introductionum latinarũ se|cũda aeditio ad pꝛaeclarissimum adolescẽ|tem Guterrium a toleto Salmanticensis | acadaemiae pꝛaesulum.B.M. foeliciter.
prólogo: [ a2r] [A]9Pelles cous aquo vno A|lexander ille magnus pin|gi se curauit … [ a3r] … in illa maxime | doctrina quae cum pueris litterarum rudibus pꝛopona|tur debet esse quam simplicissima.
texto: [ a3v] Pꝛima declinatõ noĩs. | ¶ Nominatõ haec musa. Genitiuo musae … [ k2v] … Sexto interrogatione quoniam in clausulis quas inter|rogatiue pꝛoferimus vltimae dictionis syllabam acui=|mus.vt quis furoꝛ:o ciues. | Finis
encabezamiento: [ k3r] Epilogatio constructionis via doctrine quam quam iu=|uenibus ⁊ peritis non sit necessaria
epílogo: [ k3r] C5Um essem quotidiano ꝓpe cõuitio … [ k4r] … Et bene cuncta notans oꝛiola interpꝛete discat | Gregoꝛio.emerget nam cito quisquis erit | Deo gratias
encabezamiento: [ l1r] De figuris
texto: [ l1r] B4Arbarismus est vna pars or̃onis vitiosa in | cõmune sermone … [ n8v] … ¶ Aut in.iscus.vt pan paniscus.trochus trochiscus.sy=|rus syriscus.
rúbrica: [ n8v] ¶Haec sũt opuscula deficiẽtia in hac arte:ab Antonio | pꝛimum posita in sua pr̃ima aeditione:quã in pꝛosa oꝛa=|tione scripsit.
índice: [ n8v] ¶ Pꝛimum de figuris. | ¶ Secundum de constructione. | ¶ Tercium de regulis tratanicis. | ¶ Quartum de oꝛtographia. | ¶ Quintum de nominibus pꝛimitiuis ⁊ deriuatius | ¶ Sextum de noĩbus possessiuis ⁊ denominatiuis. | Deo Gratias.
texto: [ a1r] N5Omina numera=|lia vnꝰ.na.nũ … [ b10r] … Zopirus.nomen pꝛopꝛium.m.
colofón: [ b10r] Expliciunt vocabula excerpta a gregoꝛio | de oꝛiola legenti pompeopoli. Jmpꝛessa per | Fredericum alamanum.in regali ciuitate | Burgeñ.Anno a chꝛisti natiuitate.M.|cccc.xciij.die vero sexta mensis iulij.
References Facsímil digital visto por: Faulhaber (2017), Inspección personal
Incipits / explicits de: Faulhaber (2017), Inspección personal
Note Edición muy ampliada.

Ínc. y éxpl. del facsm. digital en Martín Baños 2011
ID no. of Witness 4 cnum 13724
City, library, collection & call number Pamplona: Biblioteca particular, (BETA manid 5948)
Imprint Burgos: Juan de Burgos, 1494-07-06 (Martín Baños 2011)
Location in witness ff. a1ra-c4r (2a fol.
Title(s) Antonio de Nebrija, [Introducciones latinas: segunda edición], escrito 1485 ca.
[Introductionum latinarum secunda editio] (Martín Baños 2011)
Incipit & Explicits texto: [ a1ra] N4Omina numeralia vnus | vna vnum … [ c3vb] … zopirus·nomen·pꝛopꝛium·m·
rúbrica: [ c3v] DEO GRATJAS
colofón: [ c4r] Expliciunt vocabula excerta a gregorio | de oriola legenti pompeopoli· Jmpꝛessa per | magistrum ioannem burgensem·Anno a chꝛisti | natiuitate·M·cccc·xciiij·die vero sexta men|sis julij.
Condition acéfalo
References Facsímil digital visto por: Faulhaber (2017), Inspección personal
Incipits / explicits de: Faulhaber (2017), Inspección personal
Note Faulhaber 2017: Vistas sólo las imágenes proporcionadas por Martín Baños 2017. Corresponden a la última parte del texto.
Record Status Created 2017-07-24
Updated 2023-01-25